آیا تا کنون در خصوص پذیرش افراد با رتبه 5000 در کنکور در رشته ای و در یک دانشگاه خاص، و عدم پذیرش فرد دیگری با رتبه 4500 از شهر دیگر در همان رشته و دانشگاه شنیده اید؟ آیا این ناعدالتی است؟ تفاوت این دو فرد برای پذیرش چگونه است؟ به عبارت کلی می توان گفت دلیل آن مربوط به موضوعی مهم و تعیین کننده به نام بومی گزینی در کنکور است!
دلیل وضع این قانون شرایط کشور و اولویت دستگاه های اجرایی است که پذیرش دانشجویان در شهرهای خود یا شهرهای نزدیک به خود صورت گیرد، تا این دانشجویان بتوانند راحت تر به ادامه تحصیل بپردازند. با توجه به اهمیت این امر، در مقاله پیش رو به توضیحاتی در خصوص بومی گزینی در کنکور چیست، انواع بومی گزینی در کنکور و انواع رشته ها در بومی گزینی پرداخته شده است. پیشنهاد می کنیم برای اطلاع کامل از این موارد تا انتهای مقاله با ما همراه باشید!
بومی گزینی در کنکور چیست؟
بومی گزینی در کنکور به معنای اولویت داشتن داوطلبان ساکن یک شهر برای پذیرش در دانشگاه همان شهر و یا همان منطقه برای انتخاب رشته است. به طور کلی، رشتههای دانشگاهی در یکی از دو دسته زیر قرار میگیرند:
پذیرش کشوری (بدون بومی گزینی)
پذیرش به صورت بومی گزینی
در رشتههای دسته اول که پذیرش کشوری دارند، داوطلبان متقاضی بدون در نظر گرفتن اینکه ساکن کدام شهر و استان هستند، مرتب شده و داوطلبانی که رتبه بهتری داشته باشند، در آن رشته و دانشگاه قبول میشوند.
برای مثال، رشته دکتری پیوسته بیوتکنولوژی دانشگاه تهران دارای بومی گزینی نبوده و پذیرش آن به صورت کشوری انجام میشود. برای قبولی در این رشته، مهم نیست که داوطلب مورد نظر ساکن کدام شهر و استان باشد و مستقل از محل زندگی، در این رشته پذیرش می شود. به طور کلی، رشته هایی که در دانشگاه های محدودی از کشور تدریس میشوند، دارای بومی گزینی نیستند تا همه افراد در نقاط مختلف کشور، شانس برابری برای قبولی در این رشتهها را داشته باشند. دکتری پیوسته بیوتکنولوژی دانشگاه تهران، نمونهای از این رشته ها است.
در رشتههای دسته دوم که دارای بومی گزینی هستند، هر دانشگاه در هر رشته تحصیلی، بخشی (بین 60 تا 80 درصد) از ظرفیت خود را به بخش بومی خود اختصاص داده و بخش باقیمانده از ظرفیت خود را به پذیرش دانشجو از سایر قسمت های کشور اختصاص می دهد.
بیشتر بخوانید: کتاب های مرجع پزشکی
انواع بومی گزینی در کنکور
به طور کلی، انواع بومی گزینی در کنکور در رشته های مختلف به یکی از 3 صورت زیر انجام میشود:
بومی گزینی قطبی
بومی گزینی ناحیه ای
بومی گزینی استانی
مطابق یک تقسیم بندی کلی، نقاط مختلف کشور از نظر 32 استان، 9 ناحیه و 5 قطب، به صورت زیر انجام می شود:
برای مثال، استانهای لرستان، ایلام و خوزستان، ناحیه 7 از تقسیمات کشوری را تشکیل می دهند. استانهای اصفهان، یزد و چهارمحال و بختیاری نیز ناحیه 3 از تقسیمات کشوری را تشکیل می دهند. مجموع این 6 استان که در نواحی 3 و 7 قرار میگیرند، قطب شماره 4 از تقسیمات کشوری را تشکیل میدهد. استان های مربوط به هر ناحیه، به صورت زیر خواهد بود:
استانهای مربوط به هر قطب، به صورت زیر خواهد بود:
مطابق تقسیم بندی گفته شده، اگر یک رشته دانشگاهی دارای بومی گزینی قطبی باشد، باید درصد زیادی از دانشجویان خود(بین 60 تا 80 درصد) را از استانهای مربوط به قطب خود جذب کرده و باقیمانده دانشجویان خود (بین 20 تا 40 درصد) را از سایر نقاط کشور جذب کند. بر این اساس، اگر داوطلبانی از یک قطب، رشته مورد نظر را در یک دانشگاه از همان قطب انتخاب کنند، احتمال قبولی این افراد بیشتر از کسانی از سایر نقاط کشور خواهد بود که آن رشته را در دانشگاه مورد نظر انتخاب کنند.
برای مثال، رشته فیزیوتراپی دارای پذیرش قطبی است. اگر داوطلبی که ساکن استان کرمان است، رشته فیزیوتراپی دانشگاه مشهد را انتخاب کند، در مقایسه با یک داوطلب از استان فارس، شانس قبولی بیشتری دارد، چرا که دانشگاه مشهد در استان خراسان رضوی واقع بوده و استان خراسان رضوی و استان کرمان، هر دو متعلق به قطب شماره 2 کشور هستند.
به همین طریق، اگر یک رشته دانشگاهی دارای بومی گزینی ناحیه ای باشد، باید درصد زیادی از دانشجویان خود (بین 60 تا 80 درصد) را از استان های مربوط به ناحیه خود جذب کرده و باقیمانده دانشجویان خود (بین 20 تا 40 درصد) را از سایر نقاط کشور جذب کند. بر این اساس، اگر داوطلبانی از یک ناحیه، رشته مورد نظر را در یک دانشگاه از همان ناحیه انتخاب کنند، احتمال قبولی این افراد بیشتر از کسانی از سایر نقاط کشور خواهد بود که آن رشته را در دانشگاه مورد نظر انتخاب کنند.
برای مثال، رشته پزشکی دارای پذیرش ناحیه ای است. اگر داوطلبی که ساکن استان ایلام است، رشته پزشکی دانشگاه اهواز را انتخاب کند، در مقایسه با یک داوطلب از استان یزد، شانس قبولی بیشتری دارد، چرا که دانشگاه اهواز در استان خوزستان واقع بوده و استان خوزستان و استان ایلام، هر دو متعلق به ناحیه شماره 7 کشور هستند.
به همین صورت، اگر یک رشته دانشگاهی دارای بومی گزینی استانی باشد، باید درصد زیادی از دانشجویان خود (بین 60 تا 80 درصد) را از استان خود جذب کرده و باقیمانده دانشجویان خود (بین 20 تا 40 درصد) را از سایر نقاط کشور جذب کند. بر این اساس، اگر داوطلبانی از یک استان، رشته مورد نظر را در یک دانشگاه از همان استان انتخاب کنند، احتمال قبولی این افراد بیشتر از کسانی از سایر نقاط کشور خواهد بود که آن رشته را در دانشگاه مورد نظر انتخاب کنند.
برای مثال، رشته پرستاری دارای پذیرش استانی است. اگر داوطلبی که ساکن استان فارس است، رشته پرستاری دانشگاه شیراز را انتخاب کند، در مقایسه با یک داوطلب از استان گلستان، شانس قبولی بیشتری دارد، چرا که دانشگاه شیراز در استان فارس واقع بوده و در این حالت، بومی گزینی شانس داوطلب اول را افزایش میدهد.
بیشتر بخوانید: پرفروش ترین کتاب های دنیا
انواع رشته ها در بومی گزینی
با توجه به شرایط بومی گزینی در کنکور، پس از انتخاب رشته های مورد علاقه خود و در زمان وارد کردن لیست انتخاب رشته در سایت سازمان سنجش، باید حتما دانشگاه هایی که از نظر بومی گزینی با شما مطابقت دارند را نیز وارد لیست انتخاب رشته خودتان کنید تا شانس قبولی شما در رشته مورد نظر افزایش پیدا کند. برای مثال، اگر رشته مورد علاقه شما پزشکی است، باید رشته پزشکی همه دانشگاه هایی که در ناحیه شما قرار میگیرند را انتخاب کنید تا شانس بیشتری برای قبولی این رشته داشته باشید!
در جدول زیر، لیست رشته هایی با پذیرش کشوری آورده شده است:
در جدول زیر، لیست رشته های پرمخاطبی با پذیرش قطبی آورده شده است:
در جدول زیر، لیست رشته های پرمخاطبی با پذیرش ناحیه ای آورده شده است:
در جدول زیر، لیست رشته های پرمخاطبی با پذیرش استانی آورده شده است:
در رابطه با بومی گزینی، به مطالب زیر توجه کنید:
1- اگر محل اخذ سه سال آخر داوطلبی در یک دبیرستان نباشد، محل تولد فرد استان بومی تلقی می شود.
2- اگر فرد سه سال آخر دبیرستان خود را خارج از کشور گذارنده باشد، استان محل تولد وی، استان بومی در نظر گرفته می شود.
3- اگر فرد هم محل تولدش و هم سه سال آخر دبیرستان خارج از کشور بوده باشد، وی بومی استان تهران در نظر گرفته می شود.
4- رشته هایی با نوع پذیرش شهریه پرداز، دارای بومی گزینی نبوده و پذیرش آن ها به صورت کشوری انجام می شود.
5- رشتههای پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشی دانشگاه آزاد، دارای بومی گزینی نبوده و پذیرش کشوری دارند.
بیشتر بخوانید: بهترین کتاب های توسعه فردی